Als jongeren goed in hun vel zitten, presteren ze beter. Toch ervaren veel jongeren schoolstress en prestatiedruk, wat kan leiden tot meer schoolverzuim. Om dit aan te pakken, is binnen het onderzoek Mentaal Kapitaal gekeken naar effectieve oplossingen. Dit heeft geleid tot de online tool Wegwijzer Mentaal Kapitaal. Deze tool ondersteunt middelbare scholen bij het verminderen van stress, prestatiedruk en uitval door schoolbreed in gesprek te gaan over welzijn.
Wat is de Wegwijzer Mentaal Kapitaal?
De Wegwijzer is een praktische gesprekstool, gebaseerd op onderzoek van de Regionale Kenniswerkplaats Jeugd en Gezin Centraal. De tool richt zich op drie thema’s: prestatiedruk, schoolstress en schoolverzuim. Scholen kunnen hiermee inzicht krijgen in hoe zij scoren op deze gebieden en direct stappen zetten om het welzijn van leerlingen te verbeteren.
Thera Knopperts van GGD regio Utrecht, nauw betrokken bij de ontwikkeling, benadrukt de praktische toepasbaarheid: “Het is geen rigide handboek, maar een flexibel hulpmiddel. Scholen kunnen de adviezen aanpassen aan hun unieke situatie.” Een voorbeeld? Een school ontdekte tijdens de pilot dat het vermijden van toetsen vlak na vakanties stress kan verlagen. “Zo’n verandering vraagt overleg met leerlingen en docenten, maar dit soort inzichten biedt een startpunt voor verbetering,” legt Thera uit.
Samen voor succes
Hoewel scholen de Wegwijzer zelfstandig kunnen gebruiken, helpt begeleiding door een Gezonde School-adviseur of gedragsdeskundige vaak om duurzame verbeteringen te realiseren. Ook gemeenten spelen een rol, door middelen en zorg beschikbaar te stellen en aandacht te vragen voor mentale gezondheid.
Een stap vooruit
De Wegwijzer Mentaal Kapitaal brengt wetenschap en praktijk samen. “Het mooiste is dat alle perspectieven – van jongeren, ouders en scholen tot professionals en onderzoekers – zijn meegenomen,” zegt Thera. “Het biedt scholen een waardevol instrument om structureel te werken aan een mentaal gezondere leeromgeving. Het gesprek is gestart, de weg ligt open.
Samenwerking met verschillende perspectieven
De Wegwijzer is door de Regionale Kenniswerkplaats Jeugd en Gezin Centraal ontwikkeld in samenwerking met leerlingen, leerkrachten en zorgcoördinatoren van VO-scholen uit de regio Utrecht. Vanuit Netwerk Beter Samen is er meegedacht vanuit het ouderperspectief en we zijn partner van de Regionale Kenniswerkplaats Jeugd en gezin centraal. Het Projecteam wordt gevormd door GGD regio Utrecht, Hogeschool Utrecht, Trimbos-instituut en Universiteit Utrecht, onder leiding van Margot Peeters, Associate Professor UU. Het project is mogelijk gemaakt met subsidie van ZonMw.