Een veelgenoemde klacht van ouders en jongeren is dat zij zich niet gehoord voelen. Volgens Marjan de Lange komt dit omdat jeugdprofessionals vaak niet gewoon voor waar aannemen wat de ander zegt. Ze filteren en duiden het zelf. “Waarom hebben we zoveel vertrouwen in ons eigen professionele denken, dat we er niet gewoon op vertrouwen dat wat de ander zegt waar is?”
Gelijkwaardig samenwerken
In de jeugdhulp hebben we het regelmatig over het belang van gelijkwaardige samenwerking tussen professionals en ouders en jongeren. Als het jeugdprofessionals lukt om die gelijkwaardige samenwerking goed vorm te geven, zijn jongeren en ouders enthousiast over de hulp. Deze professionals maken echt verschil voor hun situatie. Als het professionals niet zo goed lukt voelen ouders en jongeren zich over het algemeen ‘van de wal in de sloot’ geholpen. Problemen verergeren dan niet zelden (zie ook casusonderzoek Ketenbreed Leren.)
Een van de belangrijkste aspecten van gelijkwaardig samenwerken is naar de ander luisteren en hem of haar serieus nemen. Een veelgenoemde klacht van ouders en jongeren is dat zij zich niet gehoord voelen. Ik heb steeds vaker het idee dat dit te maken heeft met het gegeven dat jeugdprofessionals niet gewoon voor waar aannemen wat de ander zegt, maar dit zelf filteren en duiden. In het casusonderzoek ‘Ketenbreed Leren’ hoorden we het levensverhaal van een meisje dat in een pleeggezin seksueel misbruikt werd door de eigen zoon uit dit pleeggezin. Toen zij eindelijk de moed had verzameld dit te vertellen aan een buurvrouw, werd haar verhaal niet voor waar aangenomen. Nee, er werd een onderzoek gestart of hier wel echt sprake van was. Volgens het onderzoek was er geen sprake van seksueel misbruik. Het meisje bleef wonen in het pleeggezin en het seksueel misbruik duurde voort.
Ik vind dat verbijsterend. Wat is hier gebeurd? Hoe kan het dat wat dit meisje zei niet gewoon voor waar is aangenomen. Herstel sowieso haar veiligheid, want die staat los van wat waar is al op losse schroeven. En je maakt toch liever de vergissing dat je ‘voor niks’ haar veiligheid herstelt, dan de vergissing waardoor seksueel misbruikt voortduurt?
Seksueel misbruik
Dat professionals er niet altijd van uitgaan dat wat de ander zegt waar is, valt me vaker op. In een recente leersessie vertelde een moeder wat een van de factoren was die haar had geholpen om in een vastgelopen echtscheidingssituatie weer in gesprek te komen met haar ex-partner. De gedragswetenschapper was bij deze leersessie aanwezig. Na afloop zei die tegen mij: ‘Ze zei dat wel, maar ik geloof niet dat het zo werkt.’ Opnieuw ben ik flabbergasted. Waarom geloven we niet gewoon dat het voor deze moeder zo heeft gewerkt? Waarom hebben we zoveel vertrouwen in ons eigen professionele denken, dat we er niet op vertrouwen dat wat de ander zegt waar is?
Natuurlijk zal het best wel voorkomen dat een ouder of jongere niet de waarheid blijkt te vertellen (al gebeurt dat volgens mij veel minder vaak dan waar we als professionals kennelijk van uitgaan). Maar dan nog stoot je toch liever je eigen neus, dan de neus van de ander die om hulp vraagt. Ook voor de jeugdhulp geldt dat we veel meer zouden moeten werken vanuit vertrouwen dan vanuit wantrouwen. Laten we ervan uitgaan dat wat de ander zegt gewoon waar is. Het leidt tot betere hulp!
Auteur
Marjan de Lange is trainer gelijkwaardig samenwerken, ervaringsdeskundig ouder, adviseur jeugdhulp en docent master orthopedagogiek. Samen met jongeren, ouders en professionals werkt ze aan steeds betere jeugdhulp.