In de serie Ervaringswerk in uitvoering laten we ervaringsdeskundige ouders en jongeren die betrokken zijn bij Netwerk Beter Samen aan het woord over hun werk en drijfveren. In deze tweede aflevering is het de beurt aan Shannon IJkema (23) uit Lelystad. “Ervaringsdeskundigen zijn bereid om een stapje extra te zetten en buiten de regeltjes te denken.”
Hoe ziet je woonsituatie er uit?
“Ik ben geboren en opgegroeid in Lelystad. Sinds drie jaar woon ik in een beschermd wonen project, een fijne plek. Er is hier de hele dag begeleiding. Ik heb dat erg nodig gehad en hier aan mezelf kunnen werken. Nu ben ik zover dat ik kan doorstromen naar een eigen woning.”
Kun je wat vertellen over het gezin waarin je opgroeide?
“Ik heb een broer van 21 jaar en een zusje van 6. Mijn ouders zijn gescheiden toen mijn broertje en ik nog jong waren. Hij had meerdere diagnoses, was een zorgintensief kind en had vaak woede-uitbarstingen waarvan ook ik de dupe werd. Iedere week hadden we gesprekken met iemand van Jeugdzorg, maar dat hielp niet echt. Ze zeiden vooral wat ik niet moest doen om ervoor te zorgen dat mijn broertje niet zou flippen en hadden geen aandacht voor mij.
Omdat het zorgen voor mijn broertje heel intensief was voor mijn moeder, moest ik op mijn dertiende bij mijn vader wonen. Dat vond ik vreselijk. Op school ging het steeds minder. Ik haalde wel goede cijfers, maar had vaak een grote mond en moest naar een speciale ‘op de rails’-klas. Op mijn vijftiende kreeg ik een relatie en op mijn zeventiende ben ik gaan samenwonen. Dat ging niet goed, ik verhuisde weer naar mijn vader en toen kwam ik in aanraking met drugs.”
Wanneer ben je hulp gaan zoeken voor je problemen?
“Mijn gebruik werd best heftig. Ik had moeite om alleen te zijn en kwam met verkeerde vrienden in aanraking. Maar door het gebruik voelde ik me nog eenzamer. Na een traumatische ervaring ben ik me nog meer gaan verdoven en heb ik ook een psychose gehad. In die periode kreeg ik hulp van de ggz. Dat was best fijn, maar het ging ook allemaal volgens protocol. Ze konden niet echt de hulp bieden die ik nodig had. Je moet voor behandeling volledig abstinent zijn en dat lukte me niet meteen. Dan stopt de behandeling. Ik moest verder alleen uitzoeken.”
Aan welke hulp heb je echt wat gehad?
“Aan de begeleiding die ik bij het beschermd wonen heb gekregen. Ik heb een goede band met de mensen die hier werken. In het begin kon ik midden in de nacht paniekaanvallen krijgen, dan waren ze er altijd voor mij. Uiteindelijk ben ik naar een afkickkliniek gegaan, daar werkten ervaringsdeskundigen. Die hebben me enorm geholpen in mijn herstel.”
Wanneer heb je besloten iets met je ervaringsdeskundigheid te gaan doen?
“In die kliniek voelde ik: Dit is het werk wat ik wil doen, niet alleen jongeren helpen met drugsproblemen, maar alle jongeren die met jeugdzorg te maken hebben. Het is zo fijn dat er iemand naast je zit die hetzelfde heeft meegemaakt, die snapt hoe shit het kan zijn en kan zeggen dat je er ook uit kan komen. Ik heb er zelf zoveel aan gehad.”
Hoe ben je daarvoor opgeleid?
“Ik heb eerst de training gedaan bij ExPex in Lelystad en heb daarna de kans gekregen om de HBO-deeltijdopleiding Ervaringsdeskundige te volgen. Dat was mijn droom en die ben ik nu aan het uitvoeren. Ik ben nog bezig met de MBO-opleiding ervaringsdeskundig hulpverlener voor specifieke doelgroepen.”
Wat doe je als ervaringsdeskundige?
“Ik werk onder andere voor ExpEx. Ook werk ik nu als ervaringsdeskundig hulpverlener op een open groep waar jongeren verblijven. Daar ben ik volwaardig lid van het team. Daarnaast ben ik betrokken bij het project Ervaringsacademie van Netwerk Beter Samen en hoop ik als co-trainer mee te kunnen werken aan een nieuwe training voor jongeren uit Utrecht die wat met hun ervaringskennis willen doen.”
Hoe heb je als ervaringsdeskundige anderen kunnen helpen?
“Ik probeer vooral er echt te zijn voor de jongeren. En tijdens overleggen zet ik mijn ervaring in, ik spreek me eerlijk uit en vind het fijn om anders te denken, ik word ook wel eens een dwarsdenker genoemd. Ik vind het belangrijk dat jongeren als individu worden gezien en dat er zonder oordeel gekeken wordt. Dat iemand een rugzakje heeft betekent niet dat die vandaag de dag nog zo is. We zijn snel geneigd om te oordelen.”
Wat moet er verbeteren aan de positie van ervaringsdeskundigen?
“Minder ongelijkheid. Ervaringsdeskundigen worden vaak nog minder betaald of alleen op vrijwillige basis ingezet.”