Met een subsidie van ZonMw realiseerde Netwerk Beter Samen afgelopen jaar een professionaliseringsslag rond het inzetten van ervaringsdeskundige ouders en – jongeren in de regio Utrecht. Het project Samen ontwikkelen in Utrecht is afgerond en leverde een aantal lessen op die we hieronder op een rij zetten.
In dit project heeft Netwerk Beter Samen concrete activiteiten ontwikkeld die de inzet ervaringsdeskundigheid een stap verder kunnen brengen.
De volgende activiteiten zijn met hulp van de subsidie van ZonMw neergezet en versterkt.
1. Een community van ervaringsdeskundige ouders en jongeren om van elkaar te leren, inspireren en samen optrekken, gericht op het verbeteren van de samenwerking tussen zorg en onderwijs.
2. Netwerk Beter Samen heeft een Advies en match-dienst. Tijdens het project zijn zes adviestrajecten gedaan voor onder andere twee jeugd- en oudersteunpunten passend onderwijs en enkele gemeenten in de regio Utrecht.
3. Samen met ervaringsdeskundige ouders en jongeren en en zorgorganisaties, gemeenten en onderwijs is een visie en aanpak ontwikkeld om de inzet van ervaringsdeskundigheid te versterken en een gelijkwaardige samenwerking te stimuleren. De publicatie leest u hier: https://netwerkbetersamen.nl/samen-wijzer-een-handreiking-voor-werken-met-ervaringsdeskundigen/
Geleerde lessen in het project Samen ontwikkelen in Utrecht
We delen hieronder de lessen die voor andere partijen relevant kunnen zijn:
- Bij een succesvolle match kloppen beide kanten: Voor zowel de ervaringsdeskundige ouder/jongere als de organisatie zijn de vraag, verwachtingen en competenties helder en haalbaar.
- Het benutten van ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid is echt nog pionieren: Het is belangrijk om steeds te evalueren en expliciet samen te leren.
- Een ervaringsdeskundige ouder of jongere moet zich kunnen ontwikkelen. Hij moet collectieve kennis bijhouden en groeien in de rol en taken die een ervaringsdeskundige ouder- of jongere invult. Dit vraagt om het beschikbaar zijn van intervisie, een plek om inspiratie op te kunnen doen, en ander aanbod van deskundigheidsbevordering specifiek voor ervaringsdeskundige ouders en jongeren.
- Ouders en jongeren die zorg en ondersteuning nodig hebben vormen een diverse en zwaarbelaste groep. De inzet als ervaringsdeskundige komt bovenop de (vaak extra) tijd die nodig is voor thuis, opleiding en werk, en vrije tijd. Dit maakt dat ons netwerk gestaag (en niet met grote aantallen) groeit. Dit geldt nog sterker voor laaggeletterden en mensen met een migratieachtergrond. Dit mag niet betekenen dat hun ervaringen niet op tafel komen. Het is daarom niet genoeg ons te richten op het werven van ervaringsdeskundigen. We moeten ook ervaringen van ouders ophalen via een goede verbinding met lokale lotgenotengroepen, uitzetten van vragenlijsten en het gericht verbreden van ons netwerk.
- Er is aandacht nodig voor een reële vergoeding. Dit gaat verder dan competentieprofielen en opleiding. Het gaat ook over de rollen waarin een ervaringsdeskundige wordt ingezet zoals ervaringsdeskundige adviseurs, trainers, voorlichter enz en de financiële waardering die daarbij hoort.
- Voor het versterken van de inzet van ervaringskennis is het belangrijk om aan de kant van de organisaties te werken aan het willen benutten en op een goede wijze inbedden in de organisatie van ervaringskennis en -deskundigheid.
- Het niveau van de regio is een passende schaal voor het organiseren en trainen van ervaringsdeskundige ouders en jongeren: Wij hebben geleerd hoe cruciaal het is om het jeugddomein goed te kennen qua wet- en regelgeving, actieve organisaties, persoonlijke relaties én wat er speelt onder ouders en kinderen.
- De ervaring van ouders wordt nog onvoldoende benut: We merken dat de vraag naar ervaringsdeskundige jongeren groeit. Dit geldt niet voor ouders. Gezien de uitdagingen waar gezinnen voor staan, is dat verrassend. De les is, dat bij het stimuleren van het benutten van ervaringsdeskundigheid in het jeugddomein, naar jongeren én ouders wordt gekeken. Ieder heeft een eigen positie, en uitwisseling biedt een belangrijke meerwaarde.