“Kunnen we niet een ExpEx-huis starten met ervaringsdeskundigen en professionals waar jongeren veilig zijn, liefdevolle, zorgzame aandacht krijgen vanuit oprechte betrokkenheid? Zonder hekken, omdat ze er willen blijven?” De ervaringsdeskundige jongeren van ExpEx-Utrecht Renate, Shannon en Laurens reageren op het rapport ‘Eenzaam gesloten’. Ze hebben vragen, ideeën en willen hierover met de zorgaanbieders in de regio Utrecht en Flevoland in gesprek.
Het ZIKOS rapport ‘Eenzaam gesloten’ gepresenteerd door Jason, heeft veel opgeroepen in de wereld van (jeugd)zorg en daarbuiten. Veel media besteedden aandacht aan de uitkomsten van ‘Eenzaam gesloten’. Jason heeft 51 jongeren die op een ZIKOS-afdeling verbleven en drie (oud-)medewerkers die op zo’n afdeling werk(t)en geïnterviewd. De uitkomsten laten er geen twijfel over bestaan dat kinderen op ZIKOS-afdelingen onveilig zijn. Zij worden structureel blootgesteld aan verwaarlozing en geweld. Ze hebben geweld ervaren, van het breken van ledenmaten tot verkrachting aan toe. Daarnaast gaat een opname gepaard met een extreem isolement: gemiddeld zitten kinderen bijna 21 uur per dag opgesloten in hun cel.
Gedwongen ggz en gesloten jeugdzorg
Het rapport en de aandacht in de media roept ook veel op onder jongeren bij ExpEx Utrecht. Sommige jongeren zien gelijkenissen met ervaringen die zij hebben met gedwongen ggz en (gesloten) jeugdzorg. Renate: “De ervaringen in ‘Eenzaam gesloten’ zijn soms te heftig om te lezen, laat staan om deze volledig door te laten dringen.”
Shannon: “Ik vond het shocking dat de Inspectie Jeugdzorg het rapport niet in ontvangst wilde nemen. Hoe betrouwbaar is de Inspectie als ze niet open staan voor de ervaringen van de jongeren? Waarom zouden jongeren de Inspectie moeten vertrouwen?!”
Renate en Laurens over werken met straffen en belonen: “Dan vinden ze (professionals) het gek dat we dat gedrag overnemen. Ze begrijpen niet dat straffen ons denken en gedrag versterkt. We hebben sowieso al het idee dat straf de gewoonste zaak van de wereld is.”
Er is veel bewondering voor Jason. Heel goed dat hij dit onderzocht heeft en dat hij nu bereikt een opnamestop heeft bereikt. Hij is hier al zo lang mee bezig. Laurens: “Ik herinner me de eerste keer dat ik Jason zag in een uitzending van Tygo in de GGz. Dat was voor het eerst dat ik me kon identificeren met een jongere. Toen wist ik nog niet eens wat Jason allemaal meegemaakt had. Ik ben geschrokken van de informatie uit het rapport. Het roept bij mij ook de vraag op: Hoe hebben deze kinderen het overleefd?”
Er moeten dingen veranderen, dit soort afdelingen moeten dicht. Belangrijk dat de ervaringen die in het rapport beschreven staan, niet meer gebeuren. Het valt jongeren ook op dat in hun omgeving met onbegrip gereageerd wordt op het rapport. Mensen die de wereld van gesloten jeugdzorg en GGz en ZIKOS niet kennen, kunnen zich geen voorstelling maken van de omstandigheden.
Strijdlust, vragen en ideeën
Jongeren voelen zich gemotiveerd tot acties, zijn strijdlustig. Wat kunnen wij doen om de beweging die Jason in gang gezet heeft te versterken? Shannon: “Kunnen we niet een campagne starten om het stigma op jeugdzorg en jeugd GGz te doorbreken? Soms kijken mensen naar ons alsof we een stelletje gekkies zijn.”
Kunnen we helpen om de nazorg voor jongeren uit ZIKOS te regelen? Waar zijn de kinderen die voorheen bij ZIKOS terecht kwamen nu naar toe? Hoe gaat het met de kinderen die nu nog bij ZIKOS verblijven? Kunnen we niet een ExpEx huis starten met ervaringsdeskundigen en professionals? Waar ze veiligheid krijgen, liefdevolle, zorgzame aandacht vanuit oprechte betrokkenheid. Waar geen hekken nodig zijn, omdat ze er willen blijven. Waar ze krijgen wat we niet gehad hebben en wel nodig hadden.