Met een subsidie van ZonMw kon projectleider Astrid van der Kooij voor Netwerk Beter Samen in de regio Utrecht en Flevoland de organisatie van en samenwerking met ervaringsdeskundige ouders en jongeren versterken. Haar belangrijkste oproep: “Wees nieuwsgierig naar ervaringskennis. Zoek naar manieren hoe je die kennis op een nuttige manier in kan brengen op uitvoerings- en beleidsniveau. En hou het doel voor ogen: namelijk betere hulp voor kinderen, jongeren en gezinnen.”
Astrid ging voor het project Samen Wijzer met ervaringsdeskundige ouders en ervaringsdeskundige jongeren en organisaties in gesprek met als doel een professionaliseringsslag voor elkaar te krijgen. Het onderzoek had drie doelen.
- Ouders bij elkaar brengen in een community rond onderwijs en zorg.
- Een visie ontwikkelen voor Netwerk Beter Samen op ervaringsdeskundigheid en randvoorwaarden verhelderen over de inzet ervan.
- Het matchen van ervaringsdeskundige ouders en jongeren aan opdrachten (Advies en Match) en een ontwikkelen van een praktische en professionele aanpak voor deze dienst.
Ervaringsdeskundigheid in het sociale domein
Al in 2018 schreef Astrid voor Movisie een stuk over ervaringsdeskundigheid in het sociale domein, omdat er binnen organisaties op allerlei manieren over ervaringsdeskundigheid werd gesproken. Ook was er behoefte aan meer helderheid over wat ervaringsdeskundigheid inhoudt.
We zijn zes jaar verder? Wat heb je zien veranderen?
“Er wordt echt meer belang gehecht aan ervaringskennis, maar hoe het te benutten is nog steeds een zoektocht. Er is nog steeds veel spraakverwarring: is het een baan, een rol en hoe benut je het nu.”
Hoe is die professionaliseringsslag gemaakt bij Netwerk Beter Samen?
“Netwerk Beter Samen werkt niet in een isolement, maar in het hier en nu en in de regio Utrecht en Flevoland met organisaties die iets willen of moeten met ervaringsdeskundigheid. Als je wilt dat ervaringskennis beter wordt benut is het belangrijk te weten hoe alle partijen er tegenaan kijken. Dus ik ben gaan praten met allerlei mensen. Door in gesprek te gaan met ervaringsdeskundige ouders – jongeren en organisaties kregen we helder waar iedereen tegenaan loopt en hoe ervaringskennis kan bijdragen aan betere hulp en ondersteuning van kinderen en gezinnen. Dat hebben we beschreven in de brochure Samen Wijzer.
Ervaringskennis benutten door bij motivatie aan te sluiten
Waar ben je het meest van geschrokken?
“Niet echt geschrokken, maar ik besef wel dat het echt taai is om ervaringskennis van ouders en jongeren op een substantiële manier aan bod te krijgen binnen organisaties. Ouders en jongeren die betrokken zijn bij Netwerk Beter Samen en Expex-Utrecht zijn zeer gemotiveerd om hun kennis in te zetten om het beter te maken voor anderen. Als je hun kennis wil benutten is het belangrijk aan te sluiten bij die motivatie. Hun inzet komt vaak boven op het gewone leven. Je moet ook werken, voor je gezin zorgen, een studie volgen, sporten. Meestal staat dat gewone leven al stevig onder druk als er meer aan de hand is. Dan ben je ook nog eens bereid je kennis te delen en te werken aan een betere wereld. Dus moet je efficiënt kunnen werken en ervaren dat er iets gebeurt met je inbreng, anders is de lol er snel vanaf. Dat alles vraagt om een professionele organisatie die dat goed kan organiseren. Daarom hebben we ook een ontwikkelagenda opgenomen met vijf belangrijke punten en het advies om vooral samen aan de gang te gaan.”
Wat is er gedaan rond het thema onderwijs/zorg?
“We hebben ouders die zich in de regio bezighouden rond het onderwerp zorg en onderwijs bij elkaar gebracht. Deze Ontwikkelgroep biedt de ervaringsdeskundige ouders de gelegenheid om gezamenlijk belangrijke vraagstukken op te pakken. Daarnaast wisselen ze ervaringen uit, wat bijdraagt aan steun én collectieve kennis. We zijn aan de slag gegaan met de ouder en jeugdsteunpunten. Ieder onderwijssamenwerkingsverband is verplicht zo’n ouder- en jeugdsteunpunt te hebben, maar de uitwerking is in elk samenwerkingsverband anders. Als kinderen vastlopen op school hebben ouders en jongeren behoefte aan echte objectieve en onafhankelijke informatie, aan uitleg en steun en meedenken over opties. Een ouder- en jeugdsteunpunt kan daarom in een belangrijke behoefte voorzien. Wij denken graag mee met samenwerkingsverbanden hoe zij het steunpunt zo in kunnen richten dat het ouders en jongeren echt verder helpt. We hebben ons daarvoor ook laten inspireren door op werkbezoek te gaan bij twee steunpunten die al veel verder zijn en waar ouders én samenwerkingsverbanden enthousiast over zijn. We hopen dat er daarvan méér komen in regio!
Lastig om ervaringskennis een goede plek te geven
Wat is je grootste zorg?
“Dat het lastig blijft ervaringskennis een goede plek te geven. Kijk naar de steunpunten. Er ligt een prima landelijke handreiking waar die aan moeten voldoen. Het werk zit hem in het proces, in het gesprek voeren met elkaar, in de meedenkkracht die ouders aan kunnen bieden of in het onderzoeken waarom niet gebeurt wat er in de handreiking staat. Het dus ook over geld.”
Wat hebben andere regio’s in Nederland aan dit onderzoek?
“Ik ken geen andere plekken in Nederland waar een organisatie als Netwerk Beter Samen met gemeenten en organisaties op deze manier aan het werk zijn. Hier wordt gepionierd. Dus lees vooral Samen Wijzer.”